 |
| شب یلدا همراه با فال حافظ |
شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است.در این جشن، طی شدن بلندترین
شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته
می‌شود.
یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز
پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. خانواده‌های
ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوه‌ها و رایج‌تر از همه هندوانه
را مهیا و دور هم صرف می‌کنند. پس از صرف تناولات، قصه‌گویی پیرترها برای دیگر اعضای
فامیل و همچنین فال‌گیری با دیوان حافظ رایج است
یلدا» برگرفته از واژه سریانی به معنای «زایش» و
«تولد» است. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن
را «میلاد خورشید» دانسته‌است. در آثارالباقیه بیرونی، از روز اول دی ماه با عنوان «خور» نیز یاد شده‌و در قانون مسعودی نسخه
موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است.
چله و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت
باستانی است. مردم روزگاران دور و گذشته، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل می‌داد
و در طول سال با سپری شدن فصل‌ها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت
زمان توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی
روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند.
آنان ملاحظه می‌کردند که در بعضی ایام و فصول روزها
بسیار بلند می‌شود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می‌توانستند
استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق
بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکش‌اند. مردم دوران باستان و از جمله اقوام
آریایی، از هند و ایرانی - هند و اروپایی، دریافتند که کوتاه‌ترین روزها، آخرین روز
پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاهتر
می‌شوند، از همین رو آنرا شب زایش خورشید (مهر) نامیده و آنرا آغاز سال قرار دادند
کریسمس مسیحیان نیز ریشه در همین اعتقاد دارد.در دوران کهن فرهنگ اوستایی،
سال با فصل سرد شروع می‌شد و در اوستا، واژه Sareda, Saredha «سَرِدَ»
یا «سَرِذَ» که مفهوم «سال» را افاده می‌کند، خود به معنای «سرد» است و این به معنی
بشارت پیروزی اورمزد بر اهریمن و روشنی بر تاریکی است
شب يلدا همراه با فال حافظ...
ديدم به خواب دوش كه ماهي برآمدي/كز عكس روي او شب
هجران سرآمدي
تعبير رفت يار سفركرده مي رسد/ اي كاش هر چه زودتر
از در درآمدي
ذكرش به خير ساقي فرخنده فال من/كز در مدام با قدح
و ساغر آمدي
خوش بودي ار به خواب بديدي ديار خويش/ تا ياد صحبتش
سوي ما رهبر آمدي
آن عهد ياد باد كه از بام و در مرا/ هر دم پيام يار
و خط دلبر آمدي
كي يافتي رقيب تو چندين مجال ظلم/ مظلومي ار شبي
به در داور آمدي
خامانِ ره نرفته چه دانند ذوق عشق/ دريا دلي بجوي،
دليري، سر آمدي
آن كاو تو را به سنگدلي گشت رهنمون/ اي كاشكي كه
پاش به سنگي بر آمدي
گر ديگري به شيوه ي حافظ زدي رقم/ مقبول طبع شاه
نظر پروري آمدي
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر